Dora i Minotaur: moje życie z Picassem. Slavenka Drakulić [recenzja]

 

Dora Maar przeklinała chwilę, w której Pablo Picasso zwrócił uwagę na fotografię, na której widniała. Ta, z pozoru błaha sytuacja, w odczuciu kobiety narzuciła bowiem nieodwracalny tok w jej relacji z malarzem. Genialny Hiszpan dostrzegł Dorę w tłumie innych, zapatrzonych w niego kobiet i choć oboje obracali się w artystycznym światku, to Maar zdawała sobie sprawę, że gdyby nie ta fotografia raczej nigdy nie mogłaby liczyć na większe zainteresowanie artysty.

Gdy Dora otrzymała od Picassa chwile skupienia, odsłoniła przed nim swój wyjątkowy charakter będący mieszanką francusko-chorwackiego pochodzenia z nutą argentyńskiego wychowania. Maar zaintrygowała Hiszpana, utalentowana fotografka szybko stała się jego kochanką, kolejną kobietą, którą postanowił uwiecznić na swoich obrazach. Jednak ten wydawałoby się wyjątkowy gest, dla Picassa nie wiązał się jednak z wielkimi emocjami, a Dorę z upływem czasu traktował coraz gorzej, podważając jej wiarę we własny talent, co sprawiało jej największy ból.

Dora i Minotaur to zapis przeżyć Dory Maar, a właściwie Henrietty Teodory Markovitch, która spisała swój kilkuletni burzliwy związek z Pablem Picassem. Książka to efekt pracy z oryginalnymi notatkami znalezionymi po śmierci artystki, które opracowała i zredagowała Slavenka Drakulić. To bardzo intymne zajrzenie w głąb uczuć kobiety, która opisując swoje dzieciństwo, małżeństwo rodziców, trudną relację z matką, dorastanie w upalnej Argentynie, powrót do Francji i próby ułożenia sobie życia na nowo jest do bólu szczera i krytyczna wobec swoich wyborów.

Fotografka spotkanie z Pablem Picassem po latach wspomina z żalem i goryczą. Z każdą kolejną kartą książki śledzimy jak Maara z kobiety pełnej pasji, wigoru, talentu, otaczającej się przyjaciółmi, staje się cieniem malarza, jej życie zaczyna kręcić się wokół jego pracy, nastrojów, kaprysów, relacji międzyludzkich. Dora staje się zazdrosna, zaborcza, chce mieć Hiszpana tylko dla siebie. Choć widzi, że relacja między nimi przestaje być zdrowa, to jednak pozwala traktować się coraz gorzej, ciesząc się na coraz rzadsze, przyjazne gesty ze strony Picassa.

Dora i Minotaur to opowieść o kobiecie, która zaplątała się, w niezdrowym związku wie, że taki stan rzeczy ją wyniszcza, a jednak nie ma sił odejść, myśl o tym, że może stracić Picassa, ją paraliżuje, wywołuje w niej paradoksalnie bunt i wewnętrzną niezgodę. Przejmujące było czytać o tym, jak fotografka po latach dostrzegła, jak wiele straciła przez ten związek, jak bardzo się w nim zatraciła, ucierpiało na tym jej zdrowie psychiczne. Te zapiski to próba poradzenia sobie z przeszłością, przelania na papier złych emocji, uwolnienia myśli i choć występuje w nich światowej sławy malarz i rzeźbiarz to jednak obraz upadku Dory Maar jest uniwersalny. Takich osób jak ona było i jest niezależnie od płci cała masa. Podziwiałam w trakcie lektury, że kobieta z takim krytycyzmem umiała spojrzeć na swoje życie, zachowanie, z uznaniem opisać postaci ze swojego otoczenia, które w porę umiały wycofać się z toksycznych relacji.

To również fascynująca opowieść o niezwykłych latach, które spędziła jako dziecko w Argentynie, można przekonać się, jak wyglądała, bohema w latach 30. i 40. XIX w. we Francji, jak kształtowały się relacje pomiędzy światowymi artystami, czym żyli, czym się fascynowali, jak podchodzili do swojej sławy i tego, jak odbiero ich otoczenie.

To przede wszystkim jednak przejmująca opowieść o tym, że źle ulokowane uczucia mogą stać się przyczyną wielkiego cierpienia. Dora i Minotaur przypomina, że nie powinniśmy zatracać się w miłości bez pamięci, zwłaszcza jeżeli zaczyna ona wiązać się również z naszym bólem i rezygnacją z naszych pasji, marzeń, poczucia własnej wartości. Postać Pabla Picassa, jaka wyłania się z tej książki, jest odpychająca, zimna, choć spisana oczami kobiety, która przez lata była mu bezgranicznie oddana i czekała na niego wiernie. Jestem pewna, że większość z Was nigdy nie słyszała wcześniej o Dorze Maar. Jej postać, twórczość, historia, wyblakły przy blasku Picassa przez te wszystkie lata. Myślę jednak, że jej głos jest ważny i wart usłyszenia. 

Dziękuję za książkę Wydawnictwu: 

Autor: Slavenka Drakulić

Tytuł: Dora i Minotaur: moje życie z Picassem 

Wydawnictwo: Biblioteka Słów

Strony: 232

Ocena: 4.5/6